Zgodnie z art. 35 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami przedmioty będące zabytkami archeologicznymi odkrytymi, przypadkowo znalezionymi albo pozyskanymi w wyniku badań archeologicznych, stanowią własność Skarbu Państwa.

Na osobie, która znalazła przedmiot, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem archeologicznym, ciąży obowiązek zabezpieczenia tego przedmiotu, oznakowania miejsca jego znalezienia oraz niezwłocznego zawiadomienia o znalezisku właściwego wojewódzkiego konserwatora zabytków. 

Jeśli obowiązek ten został dopełniony, osobom, które odkryły bądź przypadkowo znalazły zabytek archeologiczny, przysługuje nagroda. Wysokość nagrody pieniężnej nie może być niższa niż jedna dziesiąta wartości materialnej zabytku lub materiału archiwalnego.

W przypadku zniszczenia lub uszkodzenia zabytku art. 108 ustawy przewiduje odpowiedzialność karną – karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Jeśli sprawca działa nieumyślnie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. 

Jeżeli doszło do uszkodzenia zabytku, sąd orzeka obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego, a jeśli nie jest to wykonalne – nawiązkę na rzecz Narodowego Funduszu Ochrony Zabytków w wysokości do wartości uszkodzenia zabytku.